Nie od dziś wiadomo, że wszelka przesada powoduje przesyt a ten z kolei często zwrot o 180 stopni. Nie inaczej było w XIX-wiecznym, na wskroś katolickim Quebeku. „Panowanie” kościoła trwało tu do początków XX-wieku kiedy to, choć wciąż pozostawał ostoją głęboko rozumianej kultury francuskiej, zaczął tracić autorytet i władzę na skutek przemian ekonomicznych i społecznych. Podczas tzw. cichej rewolucji (révolution tranquille) społeczeństwo uległo silnemu uprzemysłowieniu i sekularyzacji. Nie zniknął jednak jeden ciekawy efekt kościelnego ucisku: francuskie słowa powiązane z religią (w formie mniej lub bardziej zmodyfikowanej) wciąż używane są jako przekleństwa. Nazywane są sacres (od sacré, fr. święte). Nie przystoi mówić o tym, co święte (patrz: któreś tam przykazanie). Termin sacre stopniowo zaczął odnosić się do wszelkich słów, których „nie powinno się” używać. Jakiś czas temu kościół w Quebeku przeprowadził kampanię na rzecz pozbycia się sacres z mowy potocznej. Moi znajomi do tej pory wspominają wielkie transparenty na budynkach kościołów: Tabernac! Ce n’est pas vulgaire! (odpowiednikiem byłoby: ‚Kurwa’ nie jest wulgaryzmem!). Wykorzenienie tej części kultury (bo tak już śmiało można to nazwać) wydaje się nierealne i de facto niepotrzebne. Cierpi jedynie instytucja kościoła, która przecież ma za sobą wieki survivalu, poza tym cierpienie prowadzi do zbawienia. Wspomniana kampania doprowadziła na pewno do ROzbawienia, czyli też niedaleko. Popularne sacres:
- tabarnac [tabarnak] – (od tabernacle) – tabernakulum
- câlice [kalis] – (od calice) – kielich mszalny
- ciarge [siarż] – (od cierge) – świeca liturgiczna
- ciboire [sibuar] – cyborium (tabernakulum)
- crisse [krys] – (od Christ) – Chrystus
- sacrament [sakr(e)mą] – (od sacrement) – sakrament
- ostie [osti] – (od hostie) – hostia
__________________________________
k a m p u l s i v 